 |
fellicia tourinha
Pernãbuqo No proceſso defelljcia tourjnha molher parda ~ |
|
 |
_ |
|
 |
2 Traslado do testemunho de domjngas Jorge x.ua.~ Aos vjnte eojto djas domes deJanro de mjl equjnhentos e nouenta e quatro annos nesta vjlla de Olinda nas capi- tanja de pernaõbuco nas casas da morada dosor vjsitador dosancto offjcjo hej tor furtado de mendoça perante elle paraçeo ſen ſer chamada domjngas Jorge epor querer denuncjar couſas tocantes a osancto offjcjo, reçebeo Jura mento dos ſanctos evangelhos emque pos sua maõ derejta ſob carguo do qual prometeo djzer em tudo uerdade, e dixe ſeer christaaã uelha natural de monteRej Reyno de gallizafilha de Gas par piz ede sua molher luzia roiz laura dores defunctos de ydade de vjnte e ojto annos casada com Paulo dabreu mora dor em Jgarasu. E Denuncjando djxeque |
|
 |
dixe que auera noue oudez annos que es tando ella presa na cadea Publjca desta vjlla por amançebadacom homẽ casado estaua tambem presafelljcja tourjnha mulata filha de hum cleriguo chamado fo am tourjnho que ha ouue em huã negra forra chamada Anta uaz por dar huã bo fetada a huã molher onrada na Jgreja e hum dja a tarde naõ lhe lembra qual a djtta fellicja tourjna tomou huã tesou ra e apregou no meo de hum chapjm en taõ com ambos os dedos mostradores postos de bajxo dos aneis da tiſoura Leuantou pera o chapim e estando aſsim djxe as pallauras ſegujntes, di abo guedelhudo, diabo orelhudo, djabo felpudo tume djgas se uaj foam portal parte diguo portalcamjnho, ( que era hum homẽ do qual querjaſaber se hia onde elle tinhadjtto |
|
 |
3 tinha djtto que avja de hir ) ſe isto he uer ade tufaças andar isto ſe naõ he verdade naõ ho faças andar entaõ adjtta tiſoura com ho djtto chapim ſemo veo em mea Roda andando pera huã banda, eisto lheujo fazer huã uez es tando ambas ſoos djzendo lhe que era cousa çerta et ella denuncjante per lhe ou vjr nomearos djttos djabos ſe benzeo edjſse quenaõ cria naqujllo e a reprehendeo que naõ fizeſsetal e despois aconteçeo que ſoube que aqlle homẽ que fora aquelle lugar que tinha djtto, e per naõ djzer mais pergun tada mais djsse que adjtta mulata esta ora nas Capjtanjas de bajxo e parecelhe que ſera ora de ydade de alguns trinta e cjnquo annos casada com Gaspar depajua homẽ branco quenaõ |
|
 |
que naõ tem offjcjo e foj crjado de fe Lipe caualgante nesta capjtanja e do costume djxe nada eprometeo ter ſegredo epor naõ ſaber aſignar euno tro a ſeuroguo aſignej por ella aquj cõ osor vjsjtador Manoelfrco notro do sto offjo. nesta vjsitaçaõ o escreuj ~ hejtor furtado de mendoça ~ Melfrco A qual culpa eu Notro trasladej bem e fielmente da proprja que fiqua em ho quarto ljuro das denuncjacois eacõçertej com ho ſor vjsjtador epor con cordarde uerbo aduerbum aſigna mos aquj ambos Manoelfrco notro do ſacnto offjo. nesta vjsjtaçaõ o escreuj Manoelfrco |
|
 |
4 felljciatorjnha Estavilla Dada por priſaõ A fellicia tourinha Aos ojto djas do mes de majo de mjl e qujnhentos e nouenta e cjnquo annos mandou osor vjsjtador vjr perante si a Ree felljcja torjnha epor ſeer molher doente epobre lhe deu por prjſsaõ esta vjlla de oljnda e lhe emcarregou ſob carguo do Juramento dos ſacntos evaõ gelhos em que pos sua maõ derejta que confeſse suas culpas pertençentes ao ſancto offjo. epor djzer que naõ esta lembrada lhe maõdou que examjnase ſua cõcjentia pera vjr comfeſsar toda auerdade em ho dja que lhe for aſignado e por naõ ſaber asjgnar a ſeu roguo aſignej por ella aquj cõ osor vjsjta dorManoelfrco notro dosto offjo. nesta ujsjtaçaõ oescreuj ~ Mendoça ~ Manoelfrco Aos |
|
 |
primraſeſſaõ Aos dez djas do mes de majo de mjl equjnhentos enouenta e cjnquo annos nesta vjlla de olinda capjtanja de pernaõbuco nas casas da mora da dosor vjsjtador dosto offjo, hejtor furtado de mendoça perante elle pareçeo como lhe era mandado felicjatourjnha, e Reçebeo Juramento dos ſanctos euangelhos em que pos ſua maõ derejta ſob carguo do qual pro meteo dizer em tudo uerdade, e ad moestada que comfeſse suas cul pas dixe que tem examjnado ſuacõ cjencja e fejto mujta dilljgentia eque naõ acha culpas em si pertençentes a osancto offjo. e pedjo mais tempo pa fazer mais dilljgentia cõ sua cõ cj- entia que ſe lhe deu epor naõ ſaber aſignar eu notro aſeu roguo aſignej por ella |
|
 |
5 por ella com osor vjsitadoraquj Ma noelfrco notro dosto offjo. nesta ujsjtaçaõ oescreuj ~ Mendoça ~ Manoelfrco 2aſeſſaõ Aos treze djas do mes de majo de mjl e qujnhentos, e nouentaecjnquo annos nesta vjlla de oljnda Capitanja de pernaõbuco nas casas damorada do sor vjsjtador dosancto offjcjo hejtor furtado demendoça per ante elle pareçeo como lhe estaua mandado fellicja tourjnhaRee conteuda nestes autos aqual reçebeo Juramento dos ſanctos evangelhos em que pos ſua maõ derejta ſob cargo do qual pro meteo djzer en tudo uerdade edjxe que |
|
 |
que tem fejto mujta djlligentiacõ ſuame morja e concjentia eque ſo acha que a vera quatorze annos pouco mais oumenos que estando ella presa na cadea desta ujlla por dar huã bofetada emJnes debrjto na Jgreja da misirj cordja estaua na djtta prizaõ en taõ tambem preſsa huã molher cujo nome lhe naõ lembra mais que oſobre nomefiguereda preſsa por naõ mos trar melhoramento de huã apellaçaõ de hum crjme, aqual hum djafez hum modo de ſortes perante ellado modo ſegujntetomou hum chapim e fin Cou nelle huã tiſoura, e entaõ leuaõ tou no artomando com os dous dedos mostradores por bajxo dos aneis datiſoura edjxe as pallauras ſegujntes, eu te esconJuro por ſam pedro |
|
 |
6 pedro epor ſamPaulo e pello djabo fel pudo eguedelhudo quetume djgas a uerdade que tequero perguntar e do que ella entaõ perguntoudjſso naõ esta ella oralembrada entaõ lhe perguntou ella Ree que ſignal avja ella deteer peraſaber oqueper guntaua Respondeo lhe ella entaõ que ſe o que perguntaua era verda de avja de andar a Roda a tiſoura e ſe era mentira naõ ſe avja de mouer pello queficando ella Ree ſabendo aqujllo, despois na mesma cadea que rendo ella ſaber ſelhe avja de ſaJr lhe bem aſua ſentença oumaa, fez, perante amesma figuereda eperante outras preſsas de que naõ ſabe partea djtta ſorte tomando pello djtto modo huã tiſoura cõ hum chapjm, e djzendo eu te |
|
 |
eu te desconjuro cõ ſam pedro e cõ ſam Paulo, eo djabo felpudo, e o gadelhudo que tu me djgas auerdade que te que ro perguntar ſe a mjnha ſentencaha de ſahir boa, ou maa, e ſe he uerdade q ha de ſair boa andaras, ſenaõ ouver de ſair boa naõ andaras, e isto fez na djtta cadea huã vez, e naõ lhe andou, a tjſsoura pelloque ella ficou cujdando que lhe ſairja roim aſentença a qual lhe ſahio com dez annos de degredo pera a brjtioga pello djtto caso de dar adjtta bofetada na Jgreja a qual ſentença ella teue por roim e que nada mais lhe lembra e que ſe lhe mais lembrara mais cõfeſsara e que Ja ſe cõfeſsou djsto aſeu confeſsor espjrjtual. E foj loguo perguntada que tençaõ tinha ella Ree quando nadjtta ſorte nomeaua |
|
 |
7 nomeaua o djabo felpudo e o guede lhudo, Respondeo que quando adjtta figueredafez adjtta ſorte e ella lheperg guntou como era aqujllo, ou queſignj ficaua aqujllo ellafiguereda lhe de clarou que ſe era uerdade oqueperg guntauaq vjnha allj o dj<a>bo fazeran daratiſouraao rededor, e queſe naõ era uerdade que naõ andaua a tiſoura e que por isto, quando despois ella Ree fez a djtta uez adjttta ſorte djzendo as djttas pallauras foj tendo tençaõ et entendendo que ſe ouveſse de ſair boa a ſua ſentença que andasse a tiſsoura que o djabo allj avieſse fazerandar e que ſe ouvese de ſair Roim q naõ andase, como defejto naõ andou foj loguo perguntada que quando ella vjo que naõ andaua atiſoura ſe ficou ella Crendo q auja deſeirlheRoim ſentença |
|
 |
ſentença pois odjabo lhe naõ fizera andar atiſoura, Respondeo que naõ teueeſsa crença nem aiſso aduertio deljberada mente, posto que lhe ficou hum pensa mento de Roim ſentença, mas que quã do ellafez adjtta ſorte cõ as djttas pal Lauras cujdaua ella Ree queſe ouveſe de ſairlhe boa ſentença que o djabo lhe virja allj fazerandaratiſouraeque despois que ellafez adjtta ſorte e vjo que lhe naõ andaua djxe ella peraadjtta figuereda, creo eu em deos uos outras fazeis andar atiſouraquando quereis entaõ dizeis que uos uemfallar allj efoj loguo perguntadaque quando ellafez adjtta ſorte ſe lhe parecja aella que podja o djabo ſaber o que estaua per vir, ſe avjaõ dedar aſusaſentençaboa ou maa, Respondeo que ella neſsetpo ſabja pouco epor iſso epello djtto da ditta |
|
 |
8 dittafigueredalhe pareçeo aellaRee etjnha perasj que podja o djabo ſaber o que estauapor ujr e ſelheavja de ſair boa ſentença ou maa, Mas que Jaagora despois que he molher etem mais experjentia ſabe e entende que ho djabo naõ pode ſaber o que estapor vjr eque ſomente iſso pertençe adeos e foj loguo perguntada quantas vezes mais fez adjttaſorte chamando pello djabo guedelhudo, djabo orelhudo, djabo felpudo, quelhe djxeſsehuã çerta cousa de hum homẽ e que ſe aqujllo era uerdade quefizeſse andar atiſou ra na qualuez o chapim andou mea roda e ella Ree respondeo que era cousaçerta e entaõ foj ella reprehendjdaporque estaua preſente Respondeo ella Ree ato da esta pergunta q della naõ esta ora lembrada |
|
 |
lembrada e que naõ ſe affjrma ora q mais uezes fizeſsea djtta ſorte queaque tem djtta mas que ella cujdara mais conſiguo elembrado lhe ho confeſsara tambem epor naõ ſaber aſignaraſeu roguo aſignej por ella cõ osor vjsjta dor aquj Manoelfrco notro dosto offjo. nesta vjsjtaçaõ oescreuj ~ Mendoça ~ Manoelfrco 3ª ſeſsaõ Aos dezasete djas do mes demajo de mjl equjnhentos enouenta ecjnquo annos nesta vjlla de Oljnda capj tanja de pernaõbuco nas casas da morada dosor vjsjtador dosto offjo. hejtor furtado demendoçaper ante elle |
|
 |
ante elle pareçeo como lhe era man dado felljcja tourjnha Ree conteuda nestes autos aqual reçebeo Juramẽto dos ſanctos evangelhos em quepos ſua maõ derejta ſob cargo do qual prometeo djzer em tudo uerdade efoj admoestada que acabe de confeſsar auer dade detodas ſuas culpas ~ Por ellafoj djtto quetem cujdado nellas enada lhe lembra mais doque tem confeſsado, e que lhe lembra que na mesma cadea no djtto tempo quis ella ſaber hum dja ſe hum homẽ quefoj ſeu amiguo que eradjoguo nunez chris- taõ nouo Jadefuncto ſefora ahum çerto luguar ouſe estaua em hum çerto lugar, ou outra cousaſeme lhante de que naõ esta ora bem affjr mada, e que naõ ſe acorda, nẽ ſe affjrma |
|
 |
afirma ſefez entaõ tambem pera iſso outrauez adjtta ſorte, epor naõ djzer mais foj perguntada ſe ſabja ellaquã do fez adjcta ſorteJnbocando os djabos que era iſso Graue peccado que per tencja asancta Jnqujsjçam, djxeque naõ ſabja que iſso que erapeccado, nẽ que pertencja a ſancta Jnqujsjçam e que nem ſabja que por fazer iſso a poderjam castigar, e- quepar[ u ] oa e simpllexmente fez iſso entaõ na ca dea adjtta uez eque nunca mais o tornou afazer que lhe lembre. Per guntada que de que ydade era en taõ quando fez osobre djcto nacadea dixe que era de dezanoue annos pouco mais, ou menos. Perguntada mais djxe que adjtta figuereda estaora aquj em capibarjbj em casa de Anto dalbuquer |
|
 |
10 dalbuquerquea qual naquelle tempo nacadeaſe embebedauamujtas vezes etinha bebjdo mujto vjnho quando fez aquellaſorte que ella Ree lhe ujo fazer nacadea,. E Perguntada perſuage nelosja djxe que ſera ora de ydade de trjnta etres, ou quatro annos pouco mais ou menos e he natural de porto ſeguro fjlha de Gaspar tourjnho homẽ branco clerjguo christaõ uelho que ha ouve emAntoja vaz molher pretaforra e que naõ conheçeo ſeus avoos equetem tios Jrmaos de ſeupaj, balthasartourjnho em viana, e que tem hum Jrmaõ mamaluco filho de ſeu paj ede huã brasjlla, chamado alexandretourjnho emport[ o ] seguro, efoj perguntada pella doutrjna christaã persſignouse, ebenzeose, edjxe o Padre noſso, e auemarjabem, e o credo naõ bem e djxeque |
|
 |
edjxe que nada mais ſabja Jntramente efoj lhe loguo em carregado do que aprẽ da adoutrjna toda. E Perguntada mais djxeque naõ lhe lembra quaes preſsas outras vjeraõ adjcta figue reda fazer oque tem djtto eque nada mais lhe lembra eque pede perdaõ de ſua culpa eque se use com ella de misirjcordja, e por naõ ſaber aſig nar aſeu roguo aſignej por ella aquj cõ osor vjsjtador Manoel frco notro do ſancto offjo. nesta vjsjtaçaço oescreuj Mendoça Manoelfrco |
|
 |
11 mto Jllre snor A R. naõ nega na segunda sesaõ aculpa que nestefeito resulta cõtra ella do testo. de domingas Jorge, he culpa graue, pois he in uocar oDiabo pera saber oque estaap vir, quod ſoli Deo competit, deve ser grauemte castigada visto agrauidade da dita culpa e aproua que desua confissaõ reſulta, que tambem he cauſa de naõ ser necessario formar libello. Fiat Justa. cumsumpbba. O Bio. Bahya fejtas as djlligentias atras dej ujsta destes autos per mandado dosor vjsjtador ao promotor daJustjça o qual respondeo nelles as rezois acjma e loguo aſeu requerjmto per mandado dodjtto ſor vjsj tador os fiz conclusos emfi nal |
|
 |
nal Manoelfrco notro dosanctooffjcjo nesta vjsjtaçaõ o escreuj ~ Co Vtos foraõ Estes Autos Em Mesa EPare- çeo atodos os Votos qVto como aRe cõ feſſa fazer aſorte da thezoura cõ o chapim chamãdo pello demonio pa ſaber ſe lhe auia sair boa ou ma ſẽtençia tẽdo tẽçao qo de- monio lhe faria aly ofinal E tẽdo paſi.q o podiaſaber o demonio, E Reſpeintando ſe q o demonio per cõJecturas podia ſaber se ſairia aſnca boa ou ma, E a Ella Re fazer Jſſo ſendo moça Enaõ auer deſte acto mais pua qſua cõfiſſaõ, E do acto de q ata de poem nã auerpuaJntra, E outras mais cõſideracois qſetiueraõ, q Naõ Vá apublico, Eq neſta mesa Abjure de leui Eſe lhe Jmponhaõ p[ oe ] nitencias Eſpi rituais de se cõfeſſar, E deRezar E neſta Mesaſe lhe lea ſuaſẽtẽça Enella ſeja Reprehendida, E q Pague dez crusados pa as des- peſas |
|
 |
12 pesas do sãcto offiçio Epague as Custas Em olynda aos 9. de Ju- nho de 1595 ~ O Bispo_ ~ Heitor furtado de mendoça Vjçente ~ Lionardo Arminio Frei Damiaõ da foncequa |
|
 |
Snca Accordaõ o Visitador do sãcto officio, o Ordinario E aſſeſſores, qVistos Eſtes Autos per qſe moſtra q aRe fellicia tourinha q preſente Eſta cõfeſſa q Eſtando presa na cadea fez huã ſorte de huãtezoura metida Em hũ chapim, chamando pello demonio pa ſaber ſe lhe auia deſair boa ou ma ſentença, tendo tençaõ q o demonio lhe faria aly ſignal, Etendo paſi q opodia ſaber o de monio – Reſpeitando se porem q o demonio per cõjecturas poderia ſaber ſe ſairia boa ſẽtẽça ou ma, E qEllaRe entaõ Era moça, E Atentãdoſe ado dito acto ſo cõſtar per ſua cõfiſſaõ, E do mais naõ Auer pua baſtãte, E a outras mais cõſideraçois pias qſe tiueraõ, E tudo vto a Re ſeja Excuſada depoenitẽciaspublica E que neſta Meſa faça abjuraçaõ de leui ſoſpeita na fee, E q por tempo de hũ ano ſe cõfeſſe E comungue de cõſelho deſeu cõfeſſor nas quatro feſtas principais do natal paſchoa, Eſpiritu ſãcto, E de noſſa ſora de |
|
 |
13 de Agosto E nas ditas feſtas Reze Em cada huã dellas tres uezes o Rozairo Jn tro de noſſasora, E aRepre hendem E admoeſta qſe Afaſte de ſe- melhãtes culpas. E a cõdenã ſomẽte Em dez cruzados pa as deſpeſas do sãcto offiçio E qpague as cus- tas Em olynda dada na Mesa dasViſitaçaõ dosto, offiçio aos 9. de Junho deJunho de1595 ‒ Heitor furtado demendoça |
|
 |
AbJuração deleui Perante os Jlustriſsimos e Reuerendjſsj mos ſenhores osor visitador aPostolico dosto offjo. e osor Bpo deste brasil e Per ante os Reuerendos padres aſeſsores eu felicjatourjnha molherpardanatural de Porto ſeguro Juro nestes sanctos euaõge lhos em que tenho mjnhas maos que de mj nha -propria eliure uontadeanatha matizo eaparto de mj toda a especjae de heresia eapostasia que for ouse aleuan tar contra noſsa sancatafee catholjca eſer aPostoljca especjalmente esta que aguora em mjnha ſentenca me foj lida a qual aquj ei por expreſsa e declarada deque me ouveraõ por de leui suspeita nafee, e Juro eprometo de ſempreteer e guardar asanctafee catholjca que tem e Jnsigna a ſancta Madre Jgreja de Roma eque ſerej ſempre mujto |
|
 |
14 mujto obedjente ao noſso mujtosancto Padre Papa ora na Jgreja de Deos prae sidente eaſeus suçeſsores e comfeſso que todos os que contra esta sancta fee ca tholjca vjerem ſam dignos deconde naçaõ eprometo de nunca com eles ma aJuntar ede os perſegujr e desco brir as heresias quedelles souber aos Jnquisidores ou visitadores e prela dos da sancta Madre Jgreja eJuro e prometo quanto em mi forde comprir apenitencja que me he impostaesecõ traisto ou Parte dello em algum tempo uier ( o que Deos naõ Permjtta ) caya na Pena queperderejto entalcaso mereçer emeſobmeto aſeuerjdade ecorrejcao dos ſagrados canones e requejro ao notro dosancto offjcjo que disto paſse estromto e aos q estaõ pre ſentes ſeiamtestas. eaſignemaquj por mj |
|
 |
A qual abJuraçaõ deleuj fez aRee fellj cia tourjnha em olinda na mesa aos ſete ſete dias do mes deJulho de mjl equj nhentos enouenta ecinquo emprae zença doſor uisitador, edosor Bpo edos padres aſseſsores ſendo lhe primro Publicada Per mĩ notro namesa empre zença dos dittos ſenores aſuaſentença atras e em testo deuerdade eu notro a aſignej por ella aquj cõ astestas. aſig nadas abajxo Manoelfrco notro dosto offjcjo nesta ujsjtaçaõ o escreuj ~ Mendoça Manoel frco ~ Frco de gouueadalltro Mattido Pi* |